Bunkernummer
As6
Oud Bunkernummer
CA5
Lokatie
Astene
Toegankelijkheid
Niet meer van toepassing. Bunker is ingegraven
Aantal kamers
3 kamers onderling achteraan verbonden en een sas
Aantal schietgaten
1
Type geschut
1 x MI
Bijhorende vuurrichting
Westen - Zuidwesten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Astene, Sectie C, kadastrale perceel 154d (deels)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een stukje van het bestaand openbaar domein gebruikt horend bij de staatsbaan van Deinze naar Gent. Daarnaast werd er bijkomend 73 ca onteigend in de zuidoostelijke hoek van een perceel zaailand van origineel 18 are 50 ca aansluitend aan de noordkant op de steenweg.
  • Omdat het perceel aansluit bij de steenweg is er geen sprake van erfdienstbaarheden.
  • Dit perceel was eigendom van Mevr Moens Maria Elodia, zelf zonder beroep en gehuwd met een schrijnwerker Josef Van der Kinderen, wonende te Bazel (nabij Kruibeke).
  • De akte werd voor akkoord getekend op 19 Januari 1935 voor de prijs van 11500 BEF.
  • Daarnaast bevatte de akte een clausule zodat de eigenaar nog jaarlijks een intrest van 5% ontving op dit verkoopbedrag, wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 575 BEF.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Het toenmalige perceel C154d is ondertussen totaal niet meer bestaande en mee opgegaan in verdere verkavelingen.
  • Het perceel is nu terug te vinden als perceel C159a2.
  • Er is totaal geen sprake meer van het ooit voor de bunker bijkomend onteigende perceeltje.
  • Ook werd dit ondertussen allicht reeds standaard staatsdomein bij verplaatsen rooilijnen door de jaren heen.
  • Op een officiële lijst van 12 mei 1961 stond deze bunker al niet meer vermeld wat er toch op duidt dat de bijhorende grond allicht toen al beschouwd werd als blijvend staatsdomein.

Het onteigende perceel en bijhorende erfdienstbaarheden bij deze bunker horende.

Je ziet duidelijk het bijkomend onteigende perceeltje van 73 ca liggen, aansluitend bij de toenmalige steenweg. Meer naar rechts zie je het kruispunt van steenweg en Pontstraat.

Detail van dit onteigende perceel.

Je ziet het onteigende perceeltje liggen op de zuidoostelijke rand van het grotere perceel 154d. Zelf denk ik zelfs dat men zich hier heeft gemist qua nummering en dit perceel 159d zal zijn geweest. In dat geval ging men ook in de akte zelf de mist in.

Detail van het huidige kadastrale plan anno 2023.

Het perceel C154d (of C159d) is heden opgegaan in perceel C159a2. Er is zeker geen sprake meer van een perceeltje ooit onteigend voor de bunker. Dit is sowieso ondertussen staatsdomein geworden en opgegaan bij de steenweg.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker lag op de linker kant van de Dorpsstraat (grote steenweg), komende van Deinze, voor het kruispunt met de Pontstraat. Er staat heden ten dage een bushokje.
  • De bunker stond ongeveer vanaf het bushokje tot op het huidige 1e rijvak van de steenweg voor de oprit van de woning op nr 123.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • De dichtstbij gebouwde bunkers zijn As5 (140 m) en As7 (35 m).
  • De bunker As6 was zelfs in hoek opgesteld met de bunker As7.
  • In feite vormden ze samen 1 bunker tegen directe doorbraak op de baan naar Gent.
  • As6 omvatte het schietgat met mitrailleur en een schijnwerper op de steenweg komende van Deinze.
  • As7 omvatte een vast opgesteld 47 mm kanon uitkijkend op dezezelfde steenweg komende uit dezelfde richting.

Oude luchtfoto anno 1971

Op deze oude luchtfoto (niet zo scherp) uit 1971 zie je de bunker As6 allicht ook al niet meer staan. Hij is allicht dan reeds ingegraven.

Detail luchtfoto anno 2023 (Google Earth)

Heden is er totaal geen sprake meer van de bunker As6 en de bunker As7.

Zicht op de locatie waar de bunker ooit stond hier nabij het kruispunt. Het huis volledig rechts (wit), is het huidige Chinees Restaurant.aan het kruispunt met de Pontstraat. De bunker stond bij de woning hier links op de foto, huisnummer 123. Hj moet in de nabijheid van het huidige bushokje gestaan hebben. (Foto: Google Streetview)

Detail van deze locatie anno 2006. De bunker diende gesitueerd te worden links van het bushokje aan de overzijde. Hij stond echter nog totaal op wat heden openbare weg is tussen bushokje, parkeerstrook en busstrook.

Structuur van het bunkertje:
  • Drie kamers die achteraan allen met elkaar zijn verbonden en een sas.
  • De meest linkse kamer had geen schietgaten en diende voor soldaten uit te rusten of als commandopost.
  • De middenste kamer bevatte enkel een smalle opening voor het plaatsen van een schijnwerper op de weg komende uit de richting van Deinze.
  • De rechtse kamer was de mitrailleurkamer in dewelke aan de achterkant ook het sas aansloot.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar:
  • Dit was één van de vijf bunkertjes op de ganse linie dat voorzien was om alle soorten van mitrailleurs te kunnen opstellen. Naast de standaard Maximmitrailleur kon hij zowel de Hotchkiss- of Coltmitrailleur opstellen als de Browning FM30.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • De bunker stond gedeeltelijk op straat.
  • Plaatselijk werd de gracht aan de bunker overwelfd en omgeleid. Er werden zelfs aparte duikers op de gracht uitgewerkt. Er zijn zelfs tijdens de periode dat de bunker operationeel was, nog aanpassingen gebeurd van het toenmalige voetpad omdat de bunker toen al als zeer dicht bij de openbare weg gebouwd, gekend stond.
  • De bunker was ommuurd met fabriekstenen.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • Op de voorzijde van de commandokamer (uiterst links) bevond zich een valse houten deur van 1.00m x 2.00m zonder openaars gezien er geen schietgat achter verborgen zat.
  • Deze meest linker kamer was in feite identiek met de standaard mitrailleurkamer met dat verschil dat deze kamer geen schietgat had en dus ook geen chardome. Daarnaast waren meestals alsnog onderstaande zaken voorzien:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • De centrale kamer was uitgerust voor de opstelling van een schijnwerper gericht op de steenweg.
  • Voor het schijnwerpergat bevond zich een luik, openend in 1 richting, in gegalvaniseerd plaatijzer met daarop houten raamprofielen gekleefd.
  • Aan de binnenzijde zat hier nog een metalen luik op een glijstang om ook dit schijnwerpergat van de binnenkant bijkomend bij gebruik te kunnen afsluiten.
  • Dit was om te verhinderen dat op het ogenblik dat de schijnwerper in het gat stond, er projectielen binnen in de bunker zouden kunnen vliegen.
  • De meest rechtse kamer (dichtstbij de steenweg) was de mitrailleurkamer.
  • Dit enige schietgat was gecamoufleerd als een vals raam en was afgesloten met luiken in gegalvaniseerd plaatijzer, openend in 2 richtingen, en elk 0.50m x 1.40m groot. Ook hier waren er aan de buitenzijde houten raamprofielen gekleefd om het geheel het uitzicht van een echt raam te geven.
  • Specifieke details horende bij deze mitrailleurkamer waren:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Buiten bovenstaande reeds vermelde luiken, had de bunker ook nog 2 extra valse ramen.
  • Deze bevonden zich op de kopse muur aan de zijde van de steenweg en staan niet op het originele bouwplan.
  • Deze 2 valse ramen zullen identiek uitgewerkt zijn in gegalvaniseerd plaatijzer met dat verschil dat deze gefixeerd waren en elk 1.00m x 1.40m groot.
  • Het bunkertje had een schilddak opgetrokken in hout en de dakbedekking bestond uit rode fabriekspannen.
  • Het toegangssas van de bunker kwam uit achteraan de mitrailleurkamer. Net zoals bij de met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • Dit toegangssas was ook nog voorzien van enkele in beton gegoten treden. Beneden in dit sas was een sterfputje voorzien.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • Aan de zijkant was een haag bijgeplant waarin een toegangspoortje was voorzien van 1.00m x 1.20m hoog.
  • Het bunkertje was gecamoufleerd als een woning die (te) dicht tegen de steenweg stond.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Op deze situatieschets ziet men duidelijk dat de bunker gedeeltelijk op de weg gebouwd was. Plaatselijk was de gracht overwelfd en verlegd. Het ganse stuk van de bunker, weg van de straat, zat verstoken achter een haag waarin achteraan het sas van de bunker een poortje was voorzien.
situatieschets bunker As6
Origineel grondplan van deze enige bunker in zijn soort op de bunkerlijn.
as6
Doorsnede CD van bovenstaand grondplan. De doorsnede is gemaakt door het sas en de enige mitrailleurkamer.
Doorsnede AB van hetzelfde grondplan. Men ziet duidelijk het schilddak dat deze bunker had. Ook ziet men duidelijk links van de bunker de plaatselijk gekanaliseerde en uitgemetste gracht.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is ondergraven en steekt dus nog altijd in zijn geheel in de ondergrond. Dit zou gebeurd zijn bij verbredingswerken aan de Dorpsstraat. Hij stond tot voorbij het huidige fietspad op de straat.
  • In de jaren nadien is hou trouwens bij werken al meermaals ongewenst opnieuw opgedoken. Zeker een laatste keer in 2005-2006 toen er beperkt archeologisch onderzoek bij gedaan is.
  • De bunker werd toen opnieuw gevonden ongeveer een halve meter onder het niveau van de toenmalige steenweg.
  • De bunker is toen met zekerheid deels bijkomend gesloopt om de voorziene riolering alsnog te kunnen aanleggen zoals origineel voorzien. Hij zal dus heden sowieso zwaar beschadigd zijn ter hoogte van zijn sas en mitrailleurkamer.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Gezien zijn locatie op de linie is de kans dat hij sporen droeg van strijd, vrij klein.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig geen buiten het feit dat hij al meermaals in ingegraven toestand spelbreker heeft gespeeld bij het vlot uitvoeren van werken aan rioleringen en dergelijke.
  • In 2005 werd een heel mooie kans gemist hem grondig te prospecteren. De bunker werd toen bij wegeniswerken en vooral het herleggen van rioleringswerken opnieuw in de ondergrond aangetroffen. Er is toen onderzoek gebeurd door het toenmalige KLAD (Kale Leie Archeologische Dienst). Deze hadden zich dan blijkbaar bijkomend geïnformeerd bij personen die er mogelijks meer details van afwisten. Dit betrof dan Mr T. Vanhee die ooit in 1993 een boek schreef over de meidagen 40 in de regio Deinze (In de greep van het geweld, Deinze, mei 1940). Helaas hebben deze bunkers daar nooit onderdeel van uitgemaakt want ze zijn bij die gevechten van de meidagen 40 nooit echt nog gebruikt. Het Belgische leger had ze toen al opgegeven. Dus als bron zal deze persoon ook niet de specialist geweest zijn waardoor je hem hierover dus weinig kan verwijten. Daarnaast hebben ze ook contact opgenomen met Mr G. Antheunis van de archeologiedienst in Gent maar ook hij is zeker geen specialist van die lijn te noemen. Als laatste werd ook contact opgenomen met Mr Erik Janssen die nog geen jaar later een boekje uitgaf over gans deze bunkerlijn. Dit boekje wordt nog altijd door officiële diensten opgeroepen als een soort van referentiewerkje voor deze bunkerlijn. Van hem vind ik dan persoonlijk zijn inbreng vrij belabberd. Het kaartje dat hij hier aflevert is meer dan ondermaats te noemen en zelfs een jaar later nog identiek met alle hieronder vermelde fouten, ook in het boekje terug te vinden. Voor alle duidelijkheid heeft deze website niets te zien met dit boekje.
  • Bij deze openlegging is echt een kans gemist deze bunker grondig te prospecteren. Er is gewoon zelfs aan de verkeerde kant gegraven om hem vlot te kunnen prospecteren. Helaas ben ik ook voor deze bunker 1 jaar te laat begonnen met mijn eigen opzoekingen rond deze linie (2006).
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject C terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 68.543,55 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 68.643,55 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
Interessante links voor deze bunker op het internet

Foto's van deze bunker

Enkele foto's van de bunker zoals hij opdook in 2005 bij rioleringswerken. De bunker was toen allicht al een 30 a 40 jaar in de grond verzonken om hem zo aan het zicht te onttrekken.

  • Onderstaand plannetje hoort bij de studie van deze archeologische opgraving en wat je hier al kan op vinden over locaties van de bunkers is in feite huilen met de pet op. Zelfs de bunkers die nog bestaan zijn grotendeels foutief geplaatst. De voorkennis van wie hier toen dus onderzoek heeft gedaan, was dus zeker niet echt groot te noemen en dit heeft zeker bijgedragen tot een gemiste kans deze bunker deftig te prospecteren.

Heel wat werd zeker niet correct geplaatst. Zo ligt As1 aan de verkeerde kant van de wegel die doorloopt naar Vosselare put, As2 lag iets noordelijker en As4 (bestaat nog )iets zuidelijker. D1 is totaal verkeerd geplaatst en ligt meer naar de Leie toe (deze bestaat nochtans nog). C1 ligt ook heel wat noordelijker van de steenweg verwijderd (bestaat nog). As6 zelf lag zeker niet zo kortbij het kruispunt en deze werd hier dan toch op dat moment bloot gelegd? As7 lag net als As6 vlak tegen de steenweg op de hoogte waar As6 werd geplaatst. As3 lag tegen de spoorlijn en As9 heeft nooit bestaan. Er waren op Astene in het steunpunt slechts 8 bunkers.

Op deze foto zie je zeer gedeeltelijk de vrijgegraven voorzijde van de bunker. We kijken richting straat. De bunker stak letterlijk nog onder de steenweg. Hij stond dus van voorbij het bushok tot zeker het huidige 1e rijvak van de weg. Men is er blijkbaar in geslaagd hem letterlijk zo goed als ter plaatse naar beneden te laten zakken want hij ligt nog zo goed als op zijn originele locatie, alleen heden tot onder het maaiveld terwijl hij er origineel volledig boven stond.

Helemaal tegen het uiteinde moet dus het schietgat voor mitrailleur gelegen hebben. Dit zal sowieso hier op Astene te smal geweest zijn om ooit de bunker te kunnen betreden. Allicht staat daar ongeveer de jalon geplaatst.

(Foto: Kale Leie Archeologische Dienst).

Hier kijken we dus op dezelfde voorzijde van de bunker. Merk op dat deze dus zelfs nog volledig op de huidige openbare weg zou gelegen hebben "voor" het huidige bushok.

(Foto: Kale Leie Archeologische Dienst).

Ik voeg er hier zuiver informatief maar eens een foto bij van een iets of wat gelijkende bunker Mu9 te Munte. Merk dus op dat men nog "veel" te ondiep heeft uitgegraven voor de bunker om zelfs maar de bovenzijde van het schietgat te bereiken, laat staan het gat voor de schijnwerper (rechts onderaan het linker valse raam).

Deze foto toont de vrijgraving vanaf de openbare weg. We kijken hier op de rechter zijkant van de bunker (let op de restant van de betonnen paal die niets met de bunker te zien heeft die op het dak van de bunker ligt). Mogelijks kijkt u vooraan nog beperkt op originele baksteencamouflage van de bunker die volledig ommuurd was.

(Foto: Kale Leie Archeologische Dienst).

Blijkbaar heeft men toen eens willen graven ter hoogte van dit enige schietgat. Helaas zijn deze sowieso veel te beperkt in hoogte in deze regio om ooit de bunker te kunnen betreden. U ziet allicht juist bovenaan de kop van het valse raam. De eigenlijke bovenzijde van het schietgat zit daar zeker nog eens 1 meter dieper.

(Foto: Kale Leie Archeologische Dienst).

Ook maar ter info bij het bovenstaande hier een detail van het linker schietgat van de bunker A1 te Astene. Dit om u een idee te geven hoe diep die bovenzijde van het schietgat te zoeken is onder de betonnen bovenplaat. Het mag duidelijk zijn dat nog gemakkelijk een meter lager zal gezocht dienen te worden naar zelfs de bovenzijde van het schietgat. Dit is een foto van het schietgat van de bunker A1 op Astene. Merk ook op dat omwille van het vlakke landschap de schietgaten hier zeker zeer beperkt zijn in hoogte.

Je merkt dat het graven nog amper dieper is gegaan. Had men hier ooit de kans willen hebben de bunker nog te prospecteren, had men of moeten graven naar het gat van de schijnwerper. Dit is een gat in het vierkant van 40 cm op 40 cm. Benauwend maar door de band wel vlot betreedbaar. De meest logische oplossing had geweest te zoeken waar de bunker zijn toegang zat en die zat jammer genoeg (en ook bij een beetje logisch nadenken) totaal hier niet maar aan de achterzijde van het sas... Zelf wil ik het niet echt een zeer doordachte vrijgraving noemen. Het is zeker een gemiste kans want het zal nu net dit sas en de ruimte van de mitrailleurkamer zijn die zwaar bijkomend zijn afgeschoten om de riolering dan uiteindelijk op deze werf te plaatsen. In die zone is de bunker nadien vrij zwaar afgebroken.

(Foto: Kale Leie Archeologische Dienst).

 
Vorige (As5)
Vorige (As5)
Volgende (As7)
Volgende (As7)